Badania i rozwój nie są już „zarezerwowane” wyłącznie dla świata nauki – wręcz przeciwnie – szturmem wkraczają w codzienność świata biznesu.
W ostatnich latach projekty unijne istotnie ewoluowały, w wyniku czego komponent B+R stał się nie tylko powszechny, ale w większości przypadkach – niezbędny dla uzyskania dofinansowania przez przedsiębiorstwa. Istotne jest, czy projekt B+R/projekt B+R+I, jesteś w stanie i chcesz realizować samodzielnie, czy w Twoim przypadku lepiej zawiązać współpracę np. z jednostką naukową albo z przedsiębiorstwem, które mogłoby udostępnić w projekcie zasoby, których Ty aktualnie nie posiadasz.
W tym wpisie poznasz możliwe koncepcje realizacji projektu B+R oraz wady i zalety każdej z nich.
Projekty B+R/B+R+I
Jeszcze kilka lat temu dotacje unijne kojarzyły się wyłącznie z inwestycjami – zakupem maszyn, urządzeń, budową hali, etc. Już w poprzedniej perspektywie finansowej położono wyraźny nacisk na komponent B+R, w nowej zaś – będzie to komponent praktycznie niezbędny w kontekście uzyskania dotacji na biznes przez przedsiębiorstwa.
Termin prace B+R wywołuje w polskich firmach uczucia mieszane – wielokrotnie spotkaliśmy się z sytuacją, w której wręcz odstraszał on przedsiębiorstwa, uniemożliwiając im wsparcie finansowe z UE i dalszy rozwój.
Duży odsetek polskich firm uważa bowiem, że ich działalność/branża nie wymaga prowadzenia prac B+R i nie ma nic wspólnego z innowacją. W rzeczywistości jednak okazuje się, że pewne procesy, cechy produktów wykazują znamiona innowacji, a działania stanowiące codzienność pracy przedsiębiorstwa – są de facto w części pracami badawczymi.
Dlatego warto podjąć działania w zakresie prac B+R, a tym bardziej takie, które dotowane są ze środków UE?
Na podstawie analizy posiadanych zasobów należy odpowiednio zaplanować projekt tak, aby po pierwsze otrzymał dofinansowanie, po drugie – został zgodnie z planem zrealizowany.
Przed Wnioskodawcą stoi konieczność podjęcia decyzji, czy projekt będzie realizował samodzielnie, czy w partnerstwie.
Przyjrzyjmy się teraz wadom i zaletom każdej z koncepcji w odniesieniu do konkretnych sytuacji, w których znajduje się bądź może się znaleźć Twoje przedsiębiorstwo.
SYTUACJA NR 1
Masz zasoby (halę, biura, laboratorium, maszyny i urządzenia, pracowników) niezbędne do realizacji prac B+R
Marzysz o rozwoju firmy, chcesz pozyskać dotację z UE.
Dotacja musi być przeznaczona m.in. na prace B+R prowadzące do konkretnej inwestycji (wdrożenie produktu w produkcji masowej, a następnie na rynku).
Mając wszystkie niezbędne zasoby oraz środki finansowe na wkład własny możesz zrealizować projekt samodzielnie.
Wady rozwiązania:
- pełna odpowiedzialność za projekt;
- konieczność zaangażowania własnych zasobów w perspektywie kilku lat (co najmniej na czas trwania projektu, a w niektórych przypadkach także na okres trwałości);
- brak transferu wiedzy.
Zalety rozwiązania:
- pełne prawa majątkowe do wytworzonych w ramach projektu dóbr, w tym do wyników prac B+R;
- poszerzenie wiedzy i doświadczenia, zbudowanie historii badawczej;
- pełne prawo do komercjalizacji wyników prac;
- pełna decyzyjność w kontekście projektu, jego terminów, jego zakresu, etc.;
- elastyczność w kontekście zmian wprowadzanych w projekcie.
SYTUACJA NR 2
Nie masz zasobów do pełnozakresowej realizacji prac B+R
Marzysz o rozwoju firmy, masz ustalony problem badawczy i cel, chcesz pozyskać dotację, ale nie posiadasz zasobów do realizacji projektu, np. nie masz dostępu do profesjonalnej kadry badawczej albo nie posiadasz maszyn umożliwiających wykonanie badań i testów.
W opisanej sytuacji, bez własnych zasobów, musisz znaleźć do nich dostęp. W przypadku projektów badawczych rekomendowanym rozwiązaniem jest nawiązanie współpracy, np. w ramach konsorcjum, z jednostką badawczą bądź innym przedsiębiorstwem, które dysponuje odpowiednimi zasobami.
Wady rozwiązania:
- dzielenie się wynikami prac B+R i prawami do wytworzonej w ramach projektu własności intelektualnej;
- ryzyko, że w wyniku działań konsorcjanta projekt się wydłuży albo konieczna będzie rezygnacja z jego dalszej realizacji;
- ryzyko braku skutecznej komunikacji pomiędzy konsorcjantami.
Zalety rozwiązania:
- możliwość realizacji projektu dzięki wykorzystaniu zasobów, których nie masz;
- dostęp do wyspecjalizowanej kadry i sprzętu, możliwość osiągnięcia najlepszych rezultatów;
- możliwość nabycia nowego doświadczenia we współpracy z innymi podmiotami w ramach projektu badawczego;
- możliwość uzyskania większego poziomu dofinansowania projektu (np. w przypadku konkursu tzw. „Szybka ścieżka” poziom dotacji dla jednostek naukowych jest istotnie większy od poziomu dotacji dla przedsiębiorstw).
Wielką zaletą konsorcjum w projektach B+R w ujęciu globalnym jest uczenie biznesu współpracy ze światem nauki i uzyskiwanie dzięki temu wymiernych korzyści. W kontekście jednostek naukowych - celem jest upowszechnianie myślenia o projektach w kategoriach komercyjnych.
Przed podjęciem decyzji dotyczącej realizowania projektu wspólnie z inną organizacją przeprowadź diagnozę swojej sytuacji, tzn. oceń posiadane zasoby i możliwość ich wykorzystania w projekcie. Zarówno w przypadku diagnozy, jak i przygotowania projektu samodzielnego/partnerskiego warto skorzystać z usług profesjonalistów.
