Zakończenie projektu unijnego - Co dalej?
Zakończenie projektu współfinansowanego ze środków unijnych pod względem rzeczowym, jak i finansowym nie oznacza, że wszystkie obowiązki Beneficjenta wobec Instytucji Zarządzającej czy Pośredniczącej zostały wypełnione. Także wypłata ostatniej transzy otrzymanej dotacji nie oznacza, że możemy powiedzieć, iż nasza przygoda z dotacją dobiegła końca. Zakończenie realizacji projektu pod względem rzeczowym i finansowym rozpoczyna kolejny etap obowiązków Beneficjenta wobec Instytucji Zarządzającej.
Głównym obowiązkiem Beneficjenta po zakończeniu realizacji projektu, poza osiągnięciem założonych wskaźników rezultatu, jest zachowanie trwałości projektu. Obowiązek ten reguluje podpisana umowa o dofinansowanie. Choć każdy Program Operacyjny posiada własne wytyczne co do okresu trwałości to jego główne zasady i założenia są uniwersalne dla większości z nich.
Trwałość projektu - Co to takiego?
Trwałość projektu jest to czas określony w umowie o dofinansowanie w którym należy zachować w niezmienionej formie i wymiarze efekty projektu założone we wniosku o dofinansowanie. Istotnym faktem jest również moment, w którym rozpoczynamy okres trwałości projektu. Okres trwałości rozpoczyna się w momencie wpływu płatności końcowej na rachunek beneficjenta lub w przypadku gdy w projekcie nie było płatności końcowej w momencie zatwierdzenia wniosku końcowego.
Warto zatem zauważyć, iż moment w którym rozpoczynamy trwałość projektu nie równa się faktycznemu zakończeniu projektu.
W jaki sposób można naruszyć okres trwałości?
Co w takim razie należy do obowiązków Beneficjenta w okresie trwałości? W okresie trwałości projektu nie można:
zaprzestać działalności produkcyjnej lub przenieść ją poza obszar wsparcia programu, przenieść własności elementu współfinansowanej infrastruktury/wartości (np. poprzez sprzedaż), która daje przedsiębiorstwu lub podmiotowi publicznemu nienależne korzyści, wprowadzać zmian do projektu wpływających na charakter projektu, jego cele lub warunki realizacji, która mogłaby doprowadzić do naruszenia jego pierwotnych założeń.
Naruszeniem zasady trwałości jest również (w przypadku inwestycji w infrastrukturę lub inwestycji produkcyjnych) przeniesienie w okresie 10 lat od daty płatności końcowej działalności produkcyjnej poza obszar UE. Zasada ta nie ma zastosowania do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.
Każdy projekt podlegający zasadzie trwałości podlega także obowiązkowi składania oświadczeń w zakresie trwałości. Na podstawie przedkładanych raportów i sprawozdań Instytucja Zarządzająca ocenia czy Beneficjent utrzymuje trwałość projektu. Należy jednak zaznaczyć, iż ocena przedkładanych sprawozdań i raportów nie jest jedyną możliwą formą kontroli zachowania trwałości projektu przez Instytucję Zarządzającą. Instytucja, która udzieliła wsparcia w okresie trwałości będzie też mogła przeprowadzić kontrolę projektu, w tym także kontrolę dokumentacji, jak i kontrolę doraźną w miejscu realizacji projektu, które wskazane zostało we wniosku o dofinansowanie.
Konsekwencje naruszenia okresu trwałości projektu
Utrzymanie trwałości projektu jest równie ważne jak jego realizacja, ponieważ naruszenie zasady trwałości projektu może skutkować koniecznością zwrotu dofinansowania w części lub w całości wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych, proporcjonalnie do okresu nie wywiązania się z obowiązku zachowania trwałości inwestycji. Zwrot całości dofinansowania grozi za istotne naruszenie zasady trwałości projektu do których można zaliczyć np. nie rozpoczęcie produkcji/świadczenia usług które miały być efektem projektu, nie wdrożenie wyników badań które były efektem projektu, sprzedaż urządzenia które zostały nabyte w ramach projektu i których zakup był współfinansowany z otrzymanego dofinansowania. W przypadku mniejszych naruszeń instytucja może ubiegać się o częściowy zwrot dofinansowania wraz z należnymi odsetkami.
Nie pozwól, aby brak monitorowania okresu trwałości powodował spowodował zwrot dofinansowania.
Mając na uwadze ewentualne konsekwencje naruszenia zasady trwałości projektu, należy zauważyć, iż w swojej istocie jest to równie ważny okres w ramach projektu dofinansowanego ze środków unijnych, jak okres jego faktycznej realizacji i rozliczania. Warto zatem pamiętać o wszystkich obowiązkach wynikających z obowiązku utrzymania trwałości projektu.
Napotkałeś problemy na etapie okresu trwałości swojego projektu unijnego?
Skontaktuj się z ekspertami Lech Consulting. Od lat pomagamy w realizacji projektów współfinansowanych ze środków unijnych na każdym z jego etapów.
